Wokół żydowskiego Rzeszowa

Rzeszów przez wieki stanowił amalgamat kulturowy, w którym odmienne wierzenia i tradycje tworzyły unikatową mozaikę. Jedną z największych grup religijnych stanowili wyznawcy judaizmu. Już w II połowie XVI wieku powstała w nazywanym z jidisz Rajsze gmina żydowska, czyli kahał. Społeczność koncentrowała się wówczas na terenie tzw. ,,Nowego Miasta” zbudowanego według renesansowych założeń i łączącego się ze Starym dzięki usypanej wśród mokradeł grobli. Za panowania Lubomirskich Nowe Miasto stało się dzielnicą Rzeszowa. 

Społeczność Izraelicka zamieszkiwała głównie tereny w pobliżu synagog – Staromiejskiej, datowanej na 1610 rok, oraz Nowomiejskiej, powstałej według projektu architekta Jana Chrzciciela Belottiego w pierwszych dziesięcioleciach XVIII wieku. W ciągu lat w mieście powstały kolejne założenia niezbędne do funkcjonowania gminy, takie jak nektopolie, szpitale, szkoły, mykwa i wiele innych. W 1920 roku w mieście można było znaleźć 13 prywatnych domów modlitwy. Żydzi stanowili większość mieszkańców Rzeszowa niemal do końca XIX wieku, wpływając na jego koloryt oraz architekturę.

Kres żydowskiej kultury zadała nazistowska okupacja. W mieście wytyczono getto i rozpoczęto eksterminację przebywającej w nim ludności. Szacunkowe dane wskazują, że Holokaust przeżyło zaledwie 700-800 Żydów z Rzeszowa. Większość z nich nie zdecydowała się jednak na zamieszkanie w niegdysiejszym Rajsze. 

Podczas spaceru zagłębimy się w świat, którego już nie ma i postaramy się wspólnie odnaleźć ślady nieistniejącego już Mojżeszowa oraz mieszkańców Galicyjskiej Jerozolimy nad Wisłokiem.