Tylman z Gameren w Rzeszowie

Wiek XVII w dziejach Rzeszowa odznaczał się częstymi budowami, jakie przeprowadzali jego właściciele. Gród nad Wisłokiem wypiękniał, pojawiało się wiele ważnych i znanych dziś obiektów, a te które istniały, zmieniały się i dziś niemal nie wyobrażamy sobie ich w innej konwencji. Jednocześnie Lubomirscy sprowadzali wielu znanych fachowców w dziedzinie architektury, którzy dbali o to, by własność rodu magnackiego prezentowała się w sposób należyty.

W 2. poł. XVII w. w Rzeszowie pojawił się niezwykle ceniony architekt wywodzący się z Holandii, Tylman z Gameren. Dotąd znany był z wielu inicjatyw i przedsięwzięć w niemal całej ówczesnej Rzeczypospolitej. To dzięki niemu w nurcie barokowym, ale również klasycyzującym już, pojawiały się obiekty w Warszawie, Krakowie, Gdańsku, Lublinie, czy w Białymstoku. Wszystkie świadczyły o niezwykłym zaangażowaniu jego mocodawców i fundatorów o smaku i guście architektonicznym, aktualnym w Europie.

Co takiego zaprojektował i wybudował Tylman z Gameren w Rzeszowie?

• Wcielił w życie projekt rozbudowy zamku Lubomirskich, nadając mu kształt palazzo in fortezza.
• Zaprojektował pałac letni Lubomirskich w stylu francuskim, podobnie jak i przyległe doń, dziś już nieistniejące ogrody na modłę zachodnioeuropejską.
• Zaprojektował fasadę Kolegium Rzeszowskiego (Collegium Ressoviense) przy obecnej ul. 3 Maja, która w chwili powstania była najdłuższą fasadą późnobarokową.
• W ciągu Collegium Ressoviense zaprojektował kościół Świętego Krzyża przy dzisiejszej ul. 3 Maja.

Tylman z Gameren był człowiekiem swojej epoki, a nawet pod względem architektonicznym, co widać w licznych realizacjach, nie trzymał się sztywnych ram, ponieważ wykraczał poza nie. To, że Tylman z Gameren podjął realizacje w Rzeszowie świadczy tylko o tym, że Lubomirscy byli niezwykle wpływowymi personami w Rzeczypospolitej, osobami bardzo zamożnymi, mającymi najlepsze kontakty i prawdziwe możliwości. Wybitny architekt zmarł w 1706 r.